Emperatòri
Imperatoria ostruthium
Apiaceae Umbelliferae
Àutri noum : Bijoun, Aregrot.
Noms en français : Impératoire, Benjoin.
Descripcioun :L'emperatòri o bijoun es uno planto coumuno en auto mountagno ounte trachis dins li relarg umide. Li fueio soun coumpausado de tres tros de tres fueioun denta. Li flour soun en gràndis oumbello de 20 à 50 rai. La cambo èi boutisso, sènso péu. Se recounèis peréu à soun fru de 4 à 6 mm e proun ala (1 à 1,5 mm - fotò).
Usanço :La racino (aregrot) èi vertuouso (pèr reviscoula...), èi poussible e se n'en servi coume sabourun. Li fueio, que sènton bon, soun manjadisso, pulèu cuecho en soupo o en tian, alor que la tijo sucrado e sucouso se croustejo crudo. Li fueio servien peréu en emplastro pèr gari li plago.
Port : Grando erbo
Taio : 0,4 à 1 m
Fueio : coumpausado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Imperatoria
Famiho : Apiaceae
Famiho classico : Umbelliferae
Ordre : Apiales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) enflourejado : 7 à 10 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Jun à avoust
Liò : Fourèst fresco
- Ribiero
- Mountagno mejano
- Auto mountagno
Estànci : Subaupen à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Éuropenco
Ref. sc. : Imperatoria ostruthium L., 1753
(= Peucedanum ostruthium (L.) W.D.J.Koch, 1824 )
Co-de-mandro
Equisetum arvense
Equisetaceae
Àutri noum : Coussaudo, Coua-de-cavau, Counsòudo, Couëto, Couëto-de-rat.
Noms en français : Prêle des champs, Queue-de-cheval.
Descripcioun :Fai dos meno de tijo. A la fin de l'ivèr, n'en fai sènso clouroufilo que porto d'espigo de 1,5 à 5 cm, pièi au mitan de la primo, trachisson li cambo esterlo, primo e boutisso, emé de ramo verticillado. Pèr la destria de Equisetum sylvaticum fau regarda li guèno que dèvon èstre à dènt negro emé quàsi pas de bord blanc. Li ramo soun emé quatre costo prefoundo e lou proumié tros dèu èstre mai long que la guèno.
Usanço :Soun li mémis usanço pèr la veisselo que la counsòudo, Equisetum ramosissimum. Èi vertuouso pèr ajuda à pissa, pèr apasima li moureno e lucha contro li mau d'os (principe di signaturo : li tros di ramo s'embouiton coume lis os).
Port : Aubret
Taio : 15 à 70 cm
Fueio : ges
Tipe bioulougico : Geoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Equisetum
Famiho : Equisetaceae
Ordre : Equisetales
Coulour de la flour :
Ges de flour
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 1,5 à 5 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 2200 m
Aparado : Noun
Mars à mai
Liò : Ribiero
- Prado umido
- Palun
- Ermas
Estànci : Coulinen à Subaupen
Couroulougi : Bourealo
Ref. sc. : Equisetum arvense L., 1753